Upoznajmo Salahudina el-Ejubijja- Salahudinovo rođenje i mladost

IslamBosna.ba- El-Malik en-Nasir Jusuf, sin Ejubov, Salahudin rođen je u poznatoj kurdskoj porodici koja je upravljala Tikritom. Njegov djed Šadi bio je namjesnik Abasijskog halife u Tikritu. Nakon Šadijeve smrti, vlast su preuzela njegova dva sina Nedžmudin Ejub i Esedudin Širkuh. Zbog nesuglasica s Aasijskim halifom i pomoći koju su pružili namjesniku Mosula, Imadudinu, morali su napustiti Tikrit i preseliti se u Mosul. Te godine, 1137., a po nekim izvorima 1138. godine[1]  rođen je i Salahudin.[2] Prema njegovom najpoznatijem biografu Behauddinu bin Šeddadu to se dogodilo 532. godine po hidžri.[3] „Ova godina muhamedanskog kalendara u kojoj je Salahudin rođen odgovara periodu od 19. septembra 1137. do  8. septembra 1138. godine. Mjesec Salahudinovog rođenja nije zabilježen tako da može biti rođen i 1137. godine.[4] „Historičari spominju da se Salahudin rodio u noći Nedžmudinovog preseljenja u Mosul. Ponijeli su ga bojeći se za njegovu neizvjesnu sudbinu. Nedžmudin nije znao kako će biti prihvaćen od Nurudina. Kaže se da je poželio da mu se dijete uopće nije rodilo u ovim mračnim i teškim vremenima.”[5]

Ejubova porodica je naiša na dobar prijem kod Nurudina. Ubrzo poslije Salahudinovog rođenja porodica se preselila u stari grad Balebek ili Heliopolis, gdje je Zenki postavio njegovog oca za upravitelja i vojnog zapovjednika utvrđenja od nakon njegovog osvajanja u oktobru 1139. godine.[6] To utvrđenje bio je preuređeni hram sagrađen u trećem vijeku u doba Rima. Grad je bio tako bogat vodom i vrtovima da je moga da se usporedi i sa samim Damaskom.[7]

Nedžmudinov boravak se u ovom gradu relativno produžio, tako da je Salahudin tu odrastao i počeo učiti prve lekcije viteštva. Ovako nešto se nije pružilo njegovom ocu i amidži, jer su odrastali u pustinji u kojoj se ratno umijeće zasniva na prirodnoj inteligenciji, bez posebno organizirane obuke. Također, nisu imali prilike stjecati znanje i učiti historiju pred velikim učenjacima, što je Salahudin imao priliku od malih nogu. Ovo je doprinijelo razvoju njegovog vojnog iskustva, jer izučavanje historije budi osjećaj dostojanstva.[8] Engleski historičar Stanley Lane-Pool govoreći o ovom periodu Salahudinovog života kaže: U ovom gradu je Saladin, sin guvernera proveo nekoliko godina svoga djetinjstva, koje su, pretpostavljamo, mogle biti sretne godine, jer o njima nemamo historijskih podataka. Nemamo apsolutno nikakvih podataka o Ejubovoj porodici u periodu između 1139. i 1146. kada je obnašao funkciju guvernera u Balebeku. Nema sumnje da je Saladin imao obrazovanje koje su obično dobijali muslimanski dječaci, a vjerovatno je, kao sin upravnika, imao i najbolje nastavnike i učitelje. Njegov sin je, nesumnjivo, proveo nekoliko godina izučavajući Kur’an, arapsku gramatiku, elemente retorike, poezije i teologije. To je bila loza saracenskih vladara toga doba koja je učila Kur’an i tradiciju.[9]

I njegov najpoznatiji biograf Ibn Šedad spominje njegovu želju za stjecanjem znanja, posebno vjerskog. Bio je, Allah mu se smilovao, ispravnog vjerovanja, često je spominjao i veličao Allaha. Svoje vjerovanje je učio iz šerijatskih argumenata raspravljajući i istražujući u društvu teologa i fakiha i u tom govoru shvatao sve ono što bi trebao shvatiti.[10] Ibn Šedad, također, spominje da je jedan od Salahudinovih vjeroučitelja sabrao sva pitanja vjere koja su bila potrebna jednom muslimanu. On bi to proučavao, čitao i recitovao svojoj djeci, a kasnije bi oni to čitali pred njim[11]

Kada je Salahudinu bilo devet godina, umro je Imadudin Zenki, pokrovitelj njegovog oca, a Balebek je napao vladar Damaska. Pošto je kasnila pomoć koju je trebao uputiti novi vladar Nurudin Zenki, Nedžmudin Ejub je bio prinuđen predati grad Damasku. Za uzvrat je dobio deset sela u okolini Damaska[12]. Pet godina kasnije, Nedžmudin Ejub je bio glavni agent promjene dinastije i pozvao je Nurudina Zenkija u Damask, glavni grad Sirije[13]. U aprilu 1154. godine pred Damaskom se pojavljuje Nurudin s vojskom. Nakon nekoliko dana Nedžmudin Ejub otvara vrata grada i predaje ga Nurudinu. Braća su adekvatno nagrađeni, a Ejub je dobio pravo da sjedi u prisustvu kralja i postao je upravnik Damaska[14].

Salahudinov boravak u Egiptu i namjesništvo

Nurudinova politika kretala se u pravcu ujedinjenja muslimana pod jednim vođstvom i na jednom putu.  Tako je uspio uz Haleb, Ruhu i druge gradove koje je oslobodio, tom tijelu dodati i Damask. Jedan od njegovih ciljeva bio je i opsada krstaških utvrđenja koja su se nalazila između Šama/Levanta i Egipta.[15]  Drugi cilj Nurudinov bio je i stavljanje pod svoje političko i ideološko okrilje i Egipta. Kao što je poznato, Egipat nije samo bio politički nezavisan od ostalog dijela islamskog carstva, već i ideološki, jer je vlast u Egiptu pripadala šiitskoj sekti ismailita.[16] U tom cilju, Nurudin je u Egipat slao alime, fakihe i daije koji su širili sunitski pravac. Ono što je iščekivao, bila je prilika da i vojno uđe u Egipat, što će mu se uskoro pružiti.[17]

Godine 1164. smijenjeni vezir egipatkog šiitskog halife po imenu Šavar došao je na Nurudinov dvor u Damasku tražeći od njega pomoć, nudeći im trećinu državnih prihoda. Nurudin je to rado prihvatio i poslao ekspediciju na čelu sa Salahudinovim amidžom Širkuhom.[18]

Vojsku je pripremio najbolje što je mogao. Da bi zavarao Amalrika, naredio je vojsci da maršira u blizini granice sa Jerusalimskim kraljevstvom ne bi li Amalrik pomislio da se Nurudin sprema voditi bitku na tom mejdanu. To je bila izvanredna strategijska varka. Esedudin se nastavio kretati prema Egiptu, a Šavar ga je vodio prečicama. Kod Belbisa su se susrele dvije vojske: Dergamova i Esedudinova. Rat je završen Dergamovom pogibijom i Šavar se vratio na mjesto namjesnika.[19] Ali, tek nakon trećeg pohoda 1168. godine Nurudin je uspio uspostaviti vlast nad Egiptom. U svim pohodima učestvovao je i Salahudin, iako nije imao volje ići u borbe, prema navodima njegovog biografa Ibn Šedada.[20] Nakon zauzimanja Egipta, njegov amidža Širkuh je imenovan za namjesnika od strane fatimitskog halife Adida, ali nije dugo uživao u plodovima svojih junačkih osvajanja. Nekoliko mjeseci kasnije, prema Ibn Šedadu, i mnogim drugim historičarima, samo dva mjeseca, Širkuh je umro. Salahudinov biograf ga opisuje kao čovjeka sklonog jelu, osobu koja je izrazito voljela meso, prejeo se mesa, razbolio i od toga umro.[21]

Nakon Širkuhove smrti, Salahudin biva imenovan za vezira Egipta i Salahudin za sebe uzima tituli El-malik en-Nasir – kralj pobjednik. U samom početku svoje vladavine Salahudin je morao riješiti probleme zavjera na samom dvoru. Sudanska dvorska straža, koja je do tada bila plaćena garda svakog vezira koji bi im adekvatno platio, sada je Salahudina gledala kao tuđinca. Počeli su kovati zavjere kako se osloboditi Salahudina. Poslali su svog izaslanika jerusalimskom kralju Amarliku. Salahudin je imao svoje ljude koji su bili umiješani među vođe zavjere, koji su ga obavještavali o svim aktivnostima zavjerenika. Tako je Salahudin bez problema uspio zaplijeniti pismo zavjerenika. Naredio je ubistvo komandanta sudanske straže, a nakon njegovog ubistva rasplamsala se bitka između regularne vojske i sudanske garde u kojoj su Sudanci razbijeni, a halifa Adid donio je odluku o njihovom rasformiranju i raspuštanju. U narednim godinama Salahudinov brat Šemsudin, goneći razbijene sudanske odrede, osvojio je ostatak gornjeg Egipta i sjeverni Sudan. Za svo to vrijeme Salahudin je reorganizovao flotu, ali je poklanjao pažnje i psihološkim vidovima ratovanja, tako da je polako, ali sigurno smjenjivao ismailitske, šiitske alime, fakihe i daije, a na njihovo mjesto dovodio sunijske.[22] Sljedeći korak bio je promjena nekih obreda, kao što je ezan iz šiitske u sunitsku verziju.[24], da bi, definitivno, 1171. godine ukinuo fatimitsku dinastiju i šiitski vjeronazor u Egiptu, a da bolesni halifa Adid, zvanično, do smrti nije saznao šta se dogodilo. Philip Hitti o tome govori: „Vezir je postao god. 1169. i već god. 1171. on izostavlja petkom iz molitve  ime fatimidskog kalifa i stavlja mjesto njega  ime abasidskog kalifa al-Mustadija. Značajne promjene su izvedene sa tako malo neprilika da ni ‘dva jarca nisu zakačila svoje rogove’.“[25]

IslamBosna.ba

Povezano:

Upoznajmo Salahudina el-Ejubijja I- dio

Upoznajmo Salahudina el-Ejubijja II- dio

[1]  F. Hiti, Tvorci arapske istorije, Utopija, Beograd, 2004. str. 125.

[2]  Razlika u godini rođenja najvjerovatnije se javlja zbog različitog računanja u odnosu na hidžretski lunarni kalendar.

[3]  Ibn Šedad, An-Nawadir as-sultanija wa al-mahasin al—Jusufija, Mektebetul-Handži, Kairo, 1994, str. 31.

[4]  S. Lane-Pole, London, 1898, str. 6.

[5]  R. el-Bejjumi, Salahuddin Ejubi, vitez islama, EL-Kelimeh, Novi Pazar, 2009, str. 47.

[6] S. Lane-Pole, London, 1898, str. 63.

[7] F. Hiti, Tvorci arapske istorije, Utopija, Beograd, 2004. str. 125.

[8]  R. el-Bejjumi, Salahuddin Ejubi, vitez islama, EL-Kelimeh, Novi Pazar, 2009, str. 48.

[9]  S. Lane-Pole, London, 1898, str. 61.

[10]  Ibn Šedad, An-Nawadir as-sultanija wa al-mahasin al—Jusufija, Mektebetul-Handži, Kairo, 1994, str. 33.

[11] Ibn Šedad, An-Nawadir as-sultanija wa al-mahasin al—Jusufija, Mektebetul-Handži, Kairo, 1994, str. 32.

[12]  S. Lane-Pole, London, 1898, str. 69.

[13]  S. Lane-Pole, London, 1898, str. 71.

[14]  S. Lane-Pole, London, 1898, str. 71-72.

[15]  M. Es-Salabi, Muessesa Iqra, Kairo, 2007., str. 120.

[16]  Šiitska sekta u islamu koja se najčešće vezuje za sedmog imama u lozi od halife Alija, preko njegovog sina Husejina pa do Ismaila, koga oni smatraju očekivanim Mehdijom. U tome se i razlikuju od šija dvanaestoimamaca.

[17] M. Es-Salabi, Muessesa Iqra, Kairo, 2007., str. 120.

[18] F. Hiti, Tvorci arapske istorije, Utopija, Beograd, 2004. str. 125

[20]  Ibn Šedad, An-Nawadir as-sultanija wa al-mahasin al—Jusufija, Mektebetul-Handži, Kairo, 1994, str. 86.

[21]  Ibn Šedad, An-Nawadir as-sultanija wa al-mahasin al—Jusufija, Mektebetul-Handži, Kairo, 1994, str. 81.

[22]  F. Hiti, Tvorci arapske istorije, Utopija, Beograd, 2004. Str. 127.

[23] R. el-Bejjumi, Salahuddin Ejubi, vitez islama, EL-Kelimeh, Novi Pazar, 2009, str. 97

[24] R. el-Bejjumi, Salahuddin Ejubi, vitez islama, EL-Kelimeh, Novi Pazar, 2009,str. 66.

[25]  F. Hiti, Historija Arapa, Veselin Masleša, Sarajevo, 1988, str. 582.