Silvanski sindrom

Naime, u decembru 2010. godine doživio sam putovanje o kojem sam sanjao čitav život. Posjetio sam Palestinu, zemlju o kojoj sam toliko mnogo čitao, istraživao i gledao, ali kada sam u nju stupio, shvatio da veoma malo znam.

Da bih došao do okupiranih palestinskih područja, na konferenciju koja se održavala u Betlehemu o temi zaštite vjerskih objekata muslimana, Jevreja i kršćana, u grad Isusovog rođenja, morao sam u Beogradu izvaditi izraelsku vizu, jer je to bio jedini način da posjetim i sveti grad Jerusalem, Al-Quds kako ga nazivaju Arapi.

Izbačeni naseljenici

Taj znakoviti incident kojeg su prenijele svjetske news-agencije, naime, donosio je, koliko-toliko, pozitivnu vijest, a ona je govorila kako su Izraelske snage sigurnosti izbacile grupu naseljenika iz sporne kuće u Hebronu, na okupiranoj Zapadnoj Obali, dan nakon što im je naređeno da napuste ovu lokaciju.

Današnje izraelsko društvo se gradi na gorem obliku aparthejda nego što je onaj koji je svojevremeno pobijeđen u Južnoj Africi. 

Izraelska policija je izvršila deložaciju 15 osoba, među kojima je bilo žena i djece. Naime, sedmicu dana ranije, šest porodica jevrejskih naseljenika uselili su se u kuću, tvrdeći kako su legalno kupili jedan sprat građevine od njenih palestinskih vlasnika. Izraelsko ministarstvo odbrane objavilo je kako oni nisu dobili neophodne vojne dozvole za kupovinu i u ponedjeljak im naredilo da u roku od 24 sata napuste kuću.

Ulaz u grad Hebron

Ovaj slučaj i informacija bi, kažem, bili ohrabrujući i pozitivni da se u Svetoj Zemlji već sedmu deceniju ne provodi sistematska otimačina palestinske zemlje. K tome, današnje izraelsko društvo se gradi na gorem obliku aparthejda nego što je onaj koji je svojevremeno pobijeđen u Južnoj Africi. Tako mi je izraelsku politiku prema Palestincima okarakterizirala moja saputnica Betty Hunter iz Londona, koja je, inače, bila aktivistica antiaparthejdskog pokreta u Britaniji 1960-ih godina.

Ona mi je na putu od Tel Aviva do Betlehema pričala o stravičnim slučajevima diskriminacije i ugnjetavanja, koje je vidjela tokom svojih redovnih posjeta Palestini, naglasivši kako je situacija u Svetoj Zemlji daleko nadmašila monstruozni južnoafrički aparthejd.

Dva važna lokaliteta

U istinitost njenih navoda uvjerit ću se tokom svoje jednosedmične posjete Palestini i Izraelu na svakom koraku, a najizravniji primjer takve jedne politike, na koju me je nedavna informacija iz Hebrona podsjetila, vidjet ću upravo sa prozora džamije Al-Aqsa, kada mi je jedan arapski starosjedilac pokazivao dolinu Silvan, naselje koje se sa Brda Hrama vidi kao na dlanu.

Muslimansko selo Silvan bilo je poznato po poljoprivrednim proizvodima i služilo je kao odmorište na putu ka Jerusalemu. 

A o čemu se radi i zašto me je slučaj naselja Silvan naveo da ovaj tekst naslovim upravo “Silvanskim sindromom”?

Podno kompleksa džamije Al-Aqsa, na južnoj strani, leži naselje Silvan i u sastavu njega dolina Hilvah (Wadi Hilwah). Ova dva lokaliteta su veoma važna i priča o njima je egzamplar kako se u Svetoj Zemlji otima teritorija i vrši njena prisilna judaizacija. Muslimansko selo Silvan bilo je poznato po poljoprivrednim proizvodima i služilo je kao odmorište na putu ka Jerusalemu.

Danas ovo naselje broji blizu 55 hiljada stanovnika i u centru je projekta “revitaliziranja” drevnog ili izvornog Jerusalema, heb. Ir David – kojeg provode neke ekstremne jevrejske frakcije. Muslimani naseljavaju ovaj kvart već više od 13 stoljeća, a od 20. stoljeća žive pod različitim vlastima: osmanskom, britanskom, jordanskom. Od 1967. godine kao dio Istočnog Jerusalema i Silvan je pod izraelskom okupacijom.

Brdo Hrama ili Harem-i-šerif, sa Kupolom na Stijeni

Krajem 19. stoljeća na ovom lokalitetu engleski arheolog Charles Warren otkrio je podzemni sistem tunela, po nekima sistem kanala za vodu, i mjesto u središtu doline Hilwah označio kao mjesto drevnog Jerusalema, Grada Davidovog. Silvan će nakon ratova iz 1948. i 1967. pružiti utočište mnogim palestinskim izbjeglicama.

Sedamdesetih i osamdesetih godina stanovnici su se zbog priliva turista i arheologa ponadali da će to naselju donijeti ekonomsku i privrednu dobit, međutim, u odnosu na druge dijelove Jerusalema, koji su napredovali, Silvan je zaostajao kao da je zaustavljen u vremenu.

Odnosi sa turistima i izraelskim arheolozima nisu bili problematični, jer je to donosilo jednu vrstu posla lokalnom stanovništvu. Međutim, tokom osamdesetih godina stanovnici Silvana su počeli uočavati da je njihov status kao negrađana veoma problematičan.

Osamdesetih godina mladi Arapi, stanovnici Silvana, aktivno su učestvovali u Prvoj Intifadi i ova činjenica je, također, kasnije imala utjecaja.

Vlasti grada nisu investirale u poboljšanje infrastrukture naselja, puteva, škola itd. Kada je u pitanju izgradnja, od 1967. nije odobreno podizanje niti jedne nove zgrade, što je značilo da stanovnici nisu mogli graditi ili proširivati svoje domove, a to je stanovnike Silvana primoralo da grade bez dozvola. Stotine porodica se našlo u bezizlaznim situacijama.

Kazne i nalozi za rušenje

Uz siromaštvo, nedostatak obrazovnih institucija i druge infrastrukture, nova država je od stanovnika ovog naselja napravila kriminalce koji su morali plaćati stotine hiljada šekala kazni, a za mnoge kuće su izdati nalozi za rušenje. Osamdesetih godina mladi Arapi, stanovnici Silvana, aktivno su učestvovali u Prvoj Intifadi i ova činjenica je, također, kasnije imala utjecaja.

Početkom devedesetih godina jedna privatna izraelska organizacija pod imenom “Elad” počela je djelovati u selu. U proglasu misije ove organizacije stajalo je da joj je cilj “ojačati jevrejsku povezanost sa Jerusalemom, i to kroz turističke obilaske, objašnjavanje značaja, naseljavanje i štampanje materijala”.

U praksi “Elad” je svim sredstvima radio da stekne vlasništvo nad kućama i zemljom u naselju, a posebno u kvartu Wadi Hilwah. Jedna od prvih kuća u koje je “Elad” ušao bila je kuća Musaa Abbasija. Kuća je bila neposredno pored “Warrenovog okna”.

David Be’eri, osnivač “Elada”, lažno se predstavio kao turistički vodič i stekao Abbasijevo povjerenje, dovodeći grupe turista njegovoj kući, koji su od njega kupovali limun. U Be’eriju je Abbasi vidio istinskog prijatelja.

Međutim, Be’eri je tokom svojih posjeta prikupljao informacije o vlasništvu nad kućama i zemljom, te to iskoristio u pravnoj parnici kako bi većinu Abbasijeve kuće proglasio “vlasništvom odsutnog”.

Naime, prema Zakonu o vlasništvu odsutnog (Absentee Property Law) ukoliko pravni posjednik živi u nekoj neprijateljskoj državi (a koja je to prijateljska država Izraela u susjedstvu, u koju su protjerani Palestinci?!), država Izrael može konfiskovati imovinu bez kompenzacije.

Uz veliko prisustvo vojnih i policijskih pratnji turistima, izvorni stanovnici Silvana se sve više i više osjećaju strancima u svom naselju.

Ispostavilo se da je ugovor bio potpisan između države i “Elada” bez bilo kakvog tendera i bez Abbasijevog znanja, te su tako, u mrkloj noći u oktobru 1991. godine, u pratnji policije ljudi iz “Elada” ušli u Abbasijevu kuću i njega i njegovu porodicu izbacili na ulicu.

Ovako je počelo. “Elad” je prvih godina stekao kontrolu nad još nekoliko nekretnina. Ova organizacija je pronalazila nekretnine, koje su proglašavane “vlasništvom odsutnog” u skladu sa Zakonom o imovini odsutnog, te na osnovu “Izjava pod zakletvom” ljudi iz “Elada”, potom konfiskovane i prebačene na tu organizaciju bez ikakvog tendera i uz minimalne takse.

“Eladu” su od države prebačene i nekretnine koje je posjedovao Jevrejski nacionalni fond 1948.  Uz to, imovina je kupovana putem posrednika, koji su od stanovnika na razne načine i putem pritisaka, nastojali isposlovati pristanak na prodaju.

Ključni obrat za”Elad” desio se 1997. godine kada je ova privatna agencija od Zemljišnog ureda Izraela dobila “povjerenje za brigu  i održavanje nacionalnog parka “Ir David”, koji se nalazi u srcu kvarta Wadi Hilwah. I nakon pravnog osporavanja “Elad” je raznim pravnim doskočicama 2002. godine uspio zadržati ovu poziciju.

Od preuzimanja  nacionalnog parka “Ir David” od ove agencije iskopavanja u naselju su se umnogostručila.

Kontrolni ulaz za muslimanski dio Ibrahimove džamije

Gotovo sva iskopavanja, koja se vrše bez ikakve najave, saglasnosti stanovnika i vlasnika kuća i parcela, a koja provodi “Elad”, kategoriziraju se kao “iskopavanja koja za cilj imaju spašavanje” određenih dokumenata, artefakata i dr.

Iskopavanja se obavljaju pod visokim osiguranjem, uz nadzorne kamere i ograde itd. “Ir David” je jedno od najpoznatijih turističkih mjesta u Izraelu, koje godišnje posjeti više od 400 hiljada turista, studenata, izraelskih vojnika itd.

Turistički vodiči u svojim objašnjenjima uglavnom se fokusiraju na historiju ovog kvarta iz perioda Kralja Davida. Prezentira se samo jevrejski narativ, a sve ostalo što je vezano za tradiciju i kulture naselja koje postoji više od 5 hiljada godina apsolutno se zanemaruje. Mijenjaju se nazivi toponima, ulice dobijaju nova imena itd.

Priča o arapskom naselju Silvan i njegovom nasilnom judeiziranju samo je jedan u nizu primjera bolne i prijeteće svakodnevice društva koje se izgrađuje na aparthejdu. 

Uz ogromno prisustvo vojnih i policijskih pratnji turistima, izvorni stanovnici Silvana se sve više i više osjećaju strancima u svom naselju. Danas jevrejskih useljenika ima približno 5 procenata od ukupne populacije, međutim, prisustvo ovih blizu 400 ljudi sve više narušava način života u Wadi Hilwahu, dijelu naselja Silvan.

Priča o arapskom naselju Silvan i njegovom nasilnom judeiziranju samo je jedan u nizu primjera bolne i prijeteće svakodnevice društva koje se izgrađuje na aparthejdu. Veoma slična je situacija i u Hebronu, iz kojeg smo nedavno čuli naizgled “dobru” informaciju o deložaciji bespravnih useljenika, odnosno ekstremista koji ekonomskom silom, raznim pritiscima i ucjenjivanjima, a uz prešutnu podršku cionističkog režima, zaposjedaju nekretnine u ključnim kvartovima oko najznačajnijih svetih lokaliteta, kojih je u Svetoj Zemlji hiljade. 

Mnoga slična skrnavljenja i uzurpacije cionistički režim je realizirao skrivajući to paravanima projekata poput navodnog revitaliziranja drevnog Grada Davidovog. Kratko rečeno: korporativni kriminal u svom čistom obliku!

Upravo je taj “silvanski sindrom” uveliko prisutan i u Hebronu, ili Halilu, gradu koji je dobio ime po poslaniku Ibrahimu ili Abrahamu, čiji hram, odnosna džamija dominira starom jezgrom grada, u kojem se incident u vezi sa nasilnim “useljenicima” upravo i desio.

Uništavanje zajedništva

Hebron je jedinstveni grad kojeg odlikuje činjenica da je u njemu smještena grobnica praoca Abrahama, kojeg kao začetnika vjere u Jednog Boga jednako poštuju Jevreji, kršćani i muslimani, pripadnici tzv. abrahamske tradicije monoteizma.

I umjesto da Herbon i čitava Sveta Zemlja, upravo zbog činjenice da su to mjesta koja sadrže zajedničke vrijednosti i paradigme, budu uistinu generatori dijaloga i zajedništva, danas se upravo na tim lokalitetima vrši najveći zločin i uništavanje zajedništva, čije se posljedice osjete na globalnom nivou.

Upravo u tom smislu i skorašnji “incident” u Hebronu ostaje kao nada da će se politika otimačine i aparthejda konačno završiti i graditi zajedničko na zemlji koja zasigurno posjeduje najjači kapacitet zajedničkog i za Jevreje i za kršćane i za muslimane!

Izvor: Al Jazeera

 

(balkansaljazeeranet)