Nominacija stećaka za UNESCO listu u martu sljedeće godine
On je naglasio da slijede vrlo intenzivne aktivnosti na zaštiti nadgrobnih spomenika, zbog čega je danas u Banjaluci i organizovan sastanak sa predstavnicima nadležnih ministarstava, zavoda i opština iz Republike Srpske na čijoj teritoriji se nalaze stećci.
Ministar Nović je naglasio da na putu nominacije stećaka na Listu svjetske baštine prvenstveno treba dokazati da su stećci i nekropole dio kulturne baštine ovih prostora koji treba da bude zaštićen i koji je do sada bio van domašaja svjetske javnosti.
“Mislim da je ovaj projekat izuzetno bitan za BiH, kako bismo mogli pokazati svima da smo, na kraju krajeva, kulturan svijet koji štiti svoju baštinu koja je toliko dugo godina praktično bila prepuštena propadanju i gdje su mnoge nekropole bile potpuno uništene ili doživljavaju svoju drugu fazu rušenja”, rekao je Nović na današnjoj konferenciji pred početak predstavljanja projekta “Nominacija stećaka za upis na Listu svjetske baštine UNESCO-a”.
Anton Kasipović, ministar prosvjete i kulture Republike Srpske, rekao je da je projekat zaštite stećaka veoma važan za Ministarstvo prosvjete i kulture Republike Srpske i uopšte lokalne zajednice u Republike Srpske imajući u vidu da se 10 od 22 nekropole sa stećcima nalaze na području devet opština Republike Srpske.
“Želimo pružiti punu podršku kako bismo ovaj projekat uspješno doveli do kraja”, rekao je Kasipović i dodao da je za ovaj projekat treba angažovati čitave timove stučnjaka.
Direktor Republičkog zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa Goran Milojević rekao je da je stepen očuvanosti u nekropoloma sa stećcima različit, a suština projekta koji se vodi je da se zaustave neplanske i nestručne intervencije.
“Prvenstveni je cilj zaštita spomenika, njihova prezentacija javnosti, a od svega ovoga očekujemo turistički razvoj pretežno nerazvijenih opština u Republike Srpske u kojima se stećci nalaze”, rekao je Milojević.
Stećci su srednjovekovni kameni nadgrobni spomenici, ponekad sa uklesanim slikovnim ukrasima ili natpisima. Nalaze se najvećim dijelom na prostorima Bosne i Hercegovine, kao i Srbije, Crne Gore i Hrvatske, a nastajali su od 11. do 15. vijeka.
Do sada je pronađeno više od 66.000 stećaka, od čega preko 50.000 na području BiH. Najveća koncentracija stećaka je u Hercegovini – Bileća, Stolac, Trebinje, Gacko, dolina Neretve, a najpoznatija nekropola je Radimlja kod Stoca.
U Srbiji se stećci uglavnom nalaze u Raškoj oblasti ili zapadnoj Srbiji – u zlatiborskom kraju. Na Zlatiboru stećci postoje gotovo u svakom selu, iako su mnogi korišćeni kao građevinski materijal. Stećci su težine od 100 kilograma do 32 tone.
Najslavniji pojedinačni stećak je Zgošćanski stećak nađen u okolini Kaknja, koji se nalazi u Zemaljskom muzeju u Sarajevu. On nema natpis, a zbog izuzetne ukrašenosti neki istraživači, kao Đorđe Stratimirović, smatraju da je riječ o grobu Stjepana drugog Kotromanića.
Više od 5.600 stećaka je ukrašeno i to najčešće povijenom lozicom, rozetama, krstovima, štitovima i mačevima, lukom i strijelom, ljudskim i životinjskim figurama, scenama lova na jelene, scenama turnira, geometrijskim ornamentima i slično. Preko 350 stećaka nosi natpise ćiriličnim pismom.
(nezavisnecom)
