Magistrirao Fatmir Alispahić
IslamBosna.ba – U četvrtak (19. III 09) je na Filozofskom fakultetu u Sarajevu magistrirao književnik i publicista Fatmir Alispahić, a tema njegove magistarske radnje je bila „Bošnjačka drama u austrougarskom periodu”.
Komisija u sastavu prof. dr. Fahrudin Rizvanbegović (mentor), prof. dr. Muhidin Džanko (predsjednik) i doc. dr. Alija Pirić, saopštila je da je magistarska radnja Fatmira Alispahića doprinos jednoj novoj valorizaciji dramskog stvaralaštva u periodu 90-tih godina XIX st. i prvih desetljeća XX st.. Odbrani su prisustvovali brojni Fatmirovi prijatelji, među kojima i dvojica najznačajnijih živih bošnjačkih prozaista Nedžad Ibrišimović i Isnam Taljić.
Fatmir Alispahić već sakuplja materijal za izradu doktorske disertacije koju namjerava prijaviti u ovoj školskoj godini, a radi se o temi: Bošnjački putopisi sa Hadža.
Uredništvo vijesti zajedno sa kompletnim timom IslamBosna.ba čestitaju mr. Fatmiru Alispahiću uz želju za dug život, puno zdravlja i veselja i sreće u njegovom i životu njegovih najmilijih!
(Hrustan Nočić)
Bošnjačka drama austrougarskog perioda
(odlomak)
Bošnjačka evropska drama je u austrougarskom periodu imala svoj začetak, a prve razvojne dionice ostvarila je u suglasju sa obrazovanjem bošnjačke narodnosne i kulturalne ambicije. Bošnjačka književnost je sa zakašnjenjem usvajala poetičke tokove iz evropskih, ali i južnoslavenskih književnosti, pa je i bošnjačka drama tek oko 1900. godine, sa osnivanjem časopisa „Behar”, doživjela razmah, ali u zastarjelim poetičkim okvirima koji su, pak, na planu političkog samodefiniranja bili funkcionalni i aktuelni.
Bošnjačka drama je, kao i cjelokupna bošnjačka književnost ovoga vremena, uglavnom obrađivala teme iz bošnjačkog života. Književnost je bila manje autonomna estetska djelatnost, a prevashodno agens narodnosnog samodefiniranja u novim okolnostima i povijesnim izazovima. Ona je nastajala kao medij političkog i prosvjetiteljskog djelovanja, a tek unutar te namjene ostvarivala je i formalne estetske karakteristike. Njen romantičarsko-historijski pravac bio je posvećen društvenim i političkim imperativima svoga vremena, tako da je bošnjačku dramu u austrougarskom periodu nepotpuno razumijevati bez historijskog konteksta.
U toj prosvjetiteljskoj funkcionalizaciji umjetnosti, odnosno drame i teatra kao medija, putem kojih su u hodu uspostavljani znakovi postotomanskog bošnjačkog identiteta, epika je u početku uporište narodnosnog bića. Epska tradicija je doživjela intertekstualnu, pa i intermedijsku preformulaciju, jer se obrela u funkciji predložaka za dramatske spjevove, koji su pisani u stihu i metrom epske narodne poezije. Bošnjački pisci su u austrougarskom periodu po prvi put pokušali formirati mitske predloške za potporu samoodrživosti, i u tom smislu su drama, odnosno teatar, nosili funkciju najisturenije mediološke tačke. Razumljivo je što upravo u drami imamo najmanje estetskog, a najviše kontekstualnog polja, u odnosu na sve književne rodove u Bošnjaka.
Bošnjačka drama se razvijala na dva tematska plana: prvi je historijska melodrama, (samo)definirana kao dramatski spjev, a drugi je komedija s tematikom iz savremenog života. Komediografija se može razumijevati kao nadgradnja drame sa historijskom tematikom, utoliko što se javlja kasnije i što tematski olabavljuje prvotno nastojanje da se kroz dramsku formu definiraju pitanja narodnosnog porijekla, identiteta i usmjerenja. Komediografija se javlja sa razmahom političkog života i sa ustanovljavanjem brojnih listova, čitaonica, društava, klubova, koji dinamizmom i pluralnošću opuštaju višegodišnji grč bošnjačkog društva, koje se zateklo u traumi identiteta, razapetog između otomanske prošlosti, orijentalne osjećajnosti, odnosno, evropske stvarnosti i historijskog usmjerenja.
Budući da bi pojavu i razvoj bošnjačke drame u austrougarskom periodu bilo nepotpuno čitati samo kroz tumačenja unutarnjih značenja teksta, a bez zahvatanja konteksta u kome su i zbog kojeg su ove bošnjačke drame nastajale, poststrukturalistički pristup nudi dostatne čitateljske alate za uspostavljanje paralelizma između teksta i njegovog konteksta. Tek tako moguće je uočiti vezanost bošnjačke drame austrougarskog perioda za kontekst, u kome ne samo da je bila njegov refleks, već i njegov kulturalni i ideološki sudionik.
