Počelo suđenje Tolimiru za genocid u Srebrenici

Suđenje penzionisanom generalu Vojske RS Zdravku Tolimiru počelo je danas pred Haškim tribunalom, uvodnom riječju optužbe koja je Tolimira označila kao jednog od organizatora i nadzornika genocida nad Bošnjacima u Srebrenici u ljeto 1995. godine.

Tolimir je u osam tačaka optužen za genocid, udruživanje radi počinjenja genocida, istrebljenje, ubistva, progon, prisilno premještanje i deportaciju Bošnjaka iz Srebrenice i Žepe od jula do novembra 1995. godine.

U to vrijeme, Tolimir je bio pomoćnik za obavještajno-bezbjednosne poslove komandanta Glavnog štaba VRS Ratka Mladića.

U uvodnoj riječi tužilac Nelson Tejer (Thayer) je naglasio da je Tolimir, kao školovan oficir, “izabrao” da “izda svetu dužnost” poštovanja ratnih zakona i umjesto toga predvodi “organizovanu brutalnost, za koju je znao da će voditi zločinima protiv čovječnosti”, u cilju stvaranja “jednonacionalne srpske države”.

Tužilac Tejer podvukao je da je Tolimir, kao najbliži saradnik i čovjek od povjerenja generala Mladića, odgovoran zbog učešća u zajedničkom zločinačkom poduvhatu čiji je cilj bilo trajno uklanjanje bošnjačkog stanovništva iz Srebrenice i Žepe, te zato što je “pomagao, odobrio i nadzirao organizovano pritvaranje, pogubljenje i pokopavanje 7.000 bošnjačkih dječaka i muškaraca”.

– Dokazi će pokazati da je Tolimir izdavao naređenja i nadgledao oficire koji su na terenu provodili operaciju zarobljavanja, pritvaranja, organizovanog streljanja i zakopavanja hiljada srebreničkih Bošnjaka – najavio je zastupnik optužbe.

Kao Tolimirove ključne podređene na mjestima zločina, tužilac Tejer je naveo Ljubišu Bearu, načelnika za bezbjednost Glavnog štaba VRS i Vujadina Popovića, koji je istu dužnost obavljao u Drinskom korpusu VRS.

Tejer je podvukao da se suđenje Tolimiru, stoga, neće baviti običnim vojnicima koji su “povlačili oroz”, nego oficirima koji su obezbijedili da “orozi budu povlačeni”.

– Ubistvo hiljada srebreničkih muslimana i protjerivanje desetina hiljada članova njihovih porodica, po optužbi, dio je plana uništenja enklave i stanovništva čiji je zametak bio u strateškim ciljevima koje je Skupština Republike Srpske, na prijedlog Radovana Karadžića, usvojila u maju 1992. godine. Među tim ciljevima bilo je razdvajanje Srba od Bošnjaka i Hrvata u BiH i “uklanjanje Drine kao granice među srpskim državama – naglasio je tužilac Tejer.

Ta dva cilja, prema njegovim riječima, kao “baklje etničke mržnje” – rasplamsane u “požar koji je progutao 7.000 Bošnjaka” – nosili su politički lideri RS, poput Radovana Karadžića i Momčila Krajišnika, koji su ciljeve i postavili, kao i najviši oficiri VRS, generali Mladić, Milan Gvero, Radislav Krstić i Tolimir.

Prema optužnici, snage VRS su sistematski pogubile oko 7.000 muslimanskih muškaraca iz Srebrenice na više lokacija u okolini Zvornika i Bratunca, u danima pošto su 11. jula 1995. zauzele tu enklavu koja je bila pod zaštitom UN.

Tolimir je uhapšen u junu 2007, a potom prebačen u Hag. Vlasti Srbije saoštile su tada da je Tolimir bio uhapšen u BiH (RS).

Tolimir je, međutim, u prvom pojavljivanju pred Tribunalom tvrdio je da je bio uhapšen u svom stanu u Beogradu, a onda prebačen preko Drine u BiH.

Optuženi je tada odbio da se izjasni o krivici, a sudija Kimberlli Prost je zatim, u skladu s pravilima, u spis uvela da se on ne osjeća krivim.

S početkom procesa Tolimiru, u pritvoru Haškog tribunala više nema optuženih koji čekaju na suđenje. U pretprocesnoj fazi ostaće samo postupci protiv optuženih koji su još na slobodi – Ratka Mladića i Gorana Hadžića.

Pred Tribunalom su trenutno odvijaju postupci protiv 40 optuženih.

U toku su prvostepena suđenja koja obuhvataju 24 optužena, dok sedmorica očekuju prvostepenu presudu.

Žalbena faza traje u procesima protiv 13 optuženih.

Onasa