Novi svjetski poredak se oblikuje na Bliskom istoku, dok je Evropa izostavljena
IslamBosna.ba – U autorskom tekstu za list Le Monde, francuski historičar, akademik i politički analitičar Jean-Pierre Filiu analizira geopolitičke promjene iz srca ukrajinske prijestolnice Kijeva, naglašavajući kako se sudbina Ukrajine sada odlučuje u Saudijskoj Arabiji, dok Evropa ostaje po strani.
Filiu ističe da je Saudijska Arabija postala ključni diplomatski akter u ukrajinskoj krizi nakon što su Sjedinjene Američke Države, pod vodstvom Donalda Trumpa, odlučile obnoviti dijalog s Rusijom na visokom nivou, ali bez učešća Ukrajine i Evropske unije. Washington je, prema njemu, primorao Kijev da prihvati privremeni prekid vatre pod nepovoljnim uslovima, koji ga ostavljaju u očiglednoj slabosti naspram Moskve.
Saudijska Arabija kao globalni igrač
Prema Filiu, Saudijska Arabija je stekla ovaj strateški značaj zahvaljujući ogromnim investicijama u Sjedinjenim Državama i strateškom partnerstvu s ruskim predsjednikom Vladimirom Putinom u regulaciji globalnog tržišta nafte. Ovaj “recipročni pragmatizam” učinio je Ukrajinu samo još jednom kartom u geopolitičkoj igri velikih sila.
Istovremeno, raste tenzija između ukrajinskog predsjednika Volodimira Zelenskog i američke administracije, koja vrši sve veći pritisak na Kijev, prisiljavajući ga na ozbiljne ustupke, uključujući omogućavanje američkim kompanijama da eksploatišu ukrajinske rudne resurse u zamjenu za nastavak vojne i obavještajne podrške SAD-a.
S druge strane, Rusija koristi ovu situaciju za pregovaranje o uslovima “privremene” primirja, koje Filiu opisuje kao samo fazu konsolidacije ruskih snaga. On povlači paralelu između ove situacije i ranijih primirja u Gazi, gdje se pokazalo koliko je teško preći iz privremenog dogovora u trajni mir.
Novi međunarodni poredak bez Evrope
Autor ističe da je Evropska unija očigledno isključena iz novih globalnih dinamika, dok odnosi između Bliskog istoka, Rusije i SAD-a postaju ključni za preoblikovanje svjetskog poretka. On posebno skreće pažnju na nastojanja američkog izaslanika Stevea Whitakera da uspostavi pregovaračke kanale koji bi uključivali Moskvu i Rijad, čime bi se postavio temelj za mogući sastanak između Trumpa i Putina u Saudijskoj Arabiji.
Filiu zaključuje da se trenutno formira novi međunarodni poredak koji se širi iz Bliskog istoka ka Evropi, ali u kojem Evropska unija nema nikakvu ulogu. To, prema njegovom mišljenju, može dovesti do velike humanitarne i političke krize, jer predsjednik SAD-a upozorava na “potencijalni masakr kakav nije viđen od Drugog svjetskog rata”.
U svom pesimističnom završetku, Filiu ističe da su najveći globalni sukobi sada svedeni na dogovore između velikih sila na Bliskom istoku, dok su manje države, poput Ukrajine, ostavljene da se same nose sa svojom sudbinom. Ovaj novi svjetski poredak, kako zaključuje, nadilazi geografske granice i marginalizira Evropu, odražavajući rastuću nesigurnost i nejednakost u globalnim odnosima.
IslamBosna.ba
