Turski borbeni avion KAAN – prvi u svijetu s AI-baziranom bibliotekom mašinskog učenja
IslamBosna.ba – Turska razvija revolucionarni borbeni avion KAAN, koji će biti prvi lovac na svijetu opremljen bibliotekom mašinskog učenja zasnovanom na vještačkoj inteligenciji (AI). Ovu vijest potvrdio je Mehmet Haklidir, direktor Instituta za vještačku inteligenciju pri Naučno-tehnološkom istraživačkom vijeću Turske (TÜBİTAK), prenosi Türkiye Gazetesi.
Prema Haklidiru, integracija AI sistema u avioniku borbenog aviona predstavlja tehnološku prekretnicu koja bi mogla redefinisati moderne zračne borbe.
Šta su biblioteke mašinskog učenja?
Biblioteke mašinskog učenja su skup programskih alata i algoritama koji omogućavaju kompjuterima da analiziraju podatke, uče iz njih i donose odluke bez ljudske intervencije. U kontekstu vojne avijacije, AI-bazirana biblioteka u KAAN-u će: poboljšati sposobnosti prepoznavanja prijetnji i optimizirati odbrambene manevre; automatizirati donošenje taktičkih odluka tokom misija, te povećati efikasnost borbenih operacija kroz naprednu obradu podataka u realnom vremenu.
Ovo će omogućiti avionu da samostalno analizira situaciju na bojnom polju, procijeni potencijalne prijetnje i preporuči optimalne akcije, što je ključno u modernim zračnim operacijama.
Prva AI-bazirana biblioteka u borbenoj avijaciji
KAAN će imati posebno razvijenu biblioteku mašinskog učenja, što je prvi takav slučaj u vojnoj avijaciji.
„Razvijamo biblioteku mašinskog učenja za avioniku borbenog aviona – prvi put u historiji“, izjavio je Haklidir.
Dodao je da je kopneni segment sistema već u potpunosti završen, dok zračni segment funkcioniše u realnom vremenu koristeći procesore CPU i GPU. U toku je integracija sistema s FPGA (Field-Programmable Gate Array), što će dodatno unaprijediti njegove performanse.
KAAN: Lovac nove ere
KAAN je prvi turski lovac pete generacije, razvijen kao zamjena za F-16, koji će postepeno biti povučeni iz upotrebe od 2030-ih godina. Projekat predvodi Turska zrakoplovna industrija (TAI), a ugovor o razvoju potpisan je s Predsjedništvom odbrambene industrije (SSB) 5. augusta 2016. godine.
Dizajniran je za napredne zračne i kopnene borbene misije, s tehnološkim rješenjima koja prema turskim zvaničnicima nadmašuju mnoge postojeće avione u svijetu.
KAAN je uspješno završio prvi testni let 21. februara 2024., koji je trajao 13 minuta, a avion je dostigao visinu od 8.000 stopa i brzinu od 230 čvorova.
Drugi testni let obavljen je 6. maja 2024., trajao je 14 minuta, pri čemu je KAAN dostigao visinu od 10.000 stopa.
Ugradnja AI-baziranih sistema u avioniku KAAN-a donosi novi nivo autonomije, analize podataka i taktičkog odlučivanja u zračnim borbama. Turska je s ovim projektom postala jedna od rijetkih zemalja koje razvijaju vlastite borbene avione pete generacije, ali je istovremeno napravila globalni iskorak u primjeni vještačke inteligencije u vojnoj avijaciji.
IslamBosna.ba
