IslamBosna.ba – Muhammed Dijab Ibrahim el-Masri, poznat kao Muhammed ed-Dejf, vođa vojnog krila Hamasa, Brigada Izzudin el-Kassam, i ključna figura palestinskog otpora protiv izraelske okupacije.
Kao vrhovni zapovjednik vojnog krila Hamasa, Dejf je rijetko davao javne izjave, a vjeruje se da je bio mozak napada na Izrael koji se dogodio 7. oktobra. Postoje samo tri fotografije na kojima se navodno prikazuje Muhammed ed-Dejf, poznat i kao Ebu Halid (otac Halida) – jedna s otkrivenim licem, druga s maskom i treća, najčešće korištena, koja prikazuje njegovu siluetu. Ova posljednja slika često je prikazivana uz zvučne zapise koje je Hamas objavljivao.
Rođen 1965. godine u izbjegličkom kampu Han Junis u Pojasu Gaze, Dejf je sin roditelja koji su nasilno protjerani iz svog rodnog sela El-Kubejba 1948. godine. Cionističke milicijske snage, koje pripadaju brigadama Givati, uništile su većinu kuća u njihovom selu, ostavljajući tek nekoliko kuća koje su preuzeli izraelski naseljenici. Na ruševinama sela kasnije su izgrađena naselja Ge’alya i Kfar Gevirol, sada smještena u području Rehovota, koje je često bilo meta raketnih napada iz Gaze.
Njegova porodica imala je petnaest članova, a otac je radio u proizvodnji jastuka i tapaciranju namještaja. Osnovnu i srednju školu završio je u školama izbjegličkog kampa Han Junis, zajedno sa drugim palestinskim izbjeglicama, čije su porodice, poput njegove, bile prisiljene napustiti svoje domove, zemlju i imanje.
Odgojen u teškim uslovima okupacije i izbjeglištva, Dejfov svjetonazor oblikovan je iskustvom nepravde i otpora. Izraelske snage navodno su ga uhapsile 1989. godine, a bio je zatvoren 16 mjeseci. O njegovom boravku u zatvoru malo se zna, osim svjedočanstva Hameda Gazija, člana Hamasovog politbiroa, koji je dijelio ćeliju s njim. Dejf je oslobođen 1991. godine, nakon čega se pridružio prvim grupama Brigada el-Kassam u Han Junisu.
Što se tiče njegovog obrazovanja, Dejf je stekao obrazovanje na Islamskom univerzitetu u Gazi, gdje je studirao fiziku, hemiju i biologiju, a bio je i aktivan u kulturnim aktivnostima, čak je predvodio univerzitetski zabavni komitet. Ubrzo se priključio Hamasu, a neki izvori tvrde da se to dogodilo u ranim godinama formiranja organizacije.
Unutar Hamasa brzo je napredovao, učeći od poznatog palestinskog stručnjaka za eksplozive, Jahje Ajjaša, zvanog „Inženjer“, koji je osmislio metode proizvodnje eksploziva u Palestini. Nakon izraelskog atentata na Salaha Šehadeha, osnivača Brigada el-Kassam, 2002. godine, Dejf je preuzeo njegovo mjesto.
Bio je poznat po svojoj tajanstvenosti i opreznosti. Njegovo ime, koje na arapskom znači „posjetitelj“ ili „gost“, odražava njegovu stalnu mobilnost. Od neuspješnog pokušaja atentata na njega krajem septembra 2002. godine, jedini njegovi javni nastupi bili su povezani s vojnim operacijama otpora, a posljednja od njih bila je operacija „Potop el-Aksa“ koja je započela 7. oktobra 2023. godine. U tom snimku, koji je imao snažnu simboliku, Dejf je pozvao palestinske borce na osvetu zbog izraelskih napada na džamiju El-Aksa, treće najsvetije mjesto islama.
Dejf je preživio sedam izraelskih pokušaja atentata, ali su neki od njih ostavili trajne posljedice po njegovo zdravlje. U izraelskom bombardovanju Gaze 2014. godine ubijeni su njegova supruga, sedmomjesečni sin i trogodišnja kćerka. Tokom trenutnog rata u Gazi, koji je počeo 7. oktobra 2023. godine, izraelski napadi su ubili i njegovog brata, zajedno s drugim članovima porodice.
Njegov vrhunski vojni um i sposobnost preživljavanja učinili su ga “narodnim herojem” među Palestincima. Prema izvještajima, Dejf je bio ključni planer samoubilačkih napada koji su rezultirali smrtima mnogih Izraelaca, te je bio optužen za brojne napade na izraelske vojnike. Zbog svoje sposobnosti da razvijanja Hamasove mreže tunele i stručnost u izradi bombi, postao je ključni arhitekt vojnih operacija.
Dejf je osnovao i “Jedinicu sjene” unutar Brigada el-Kassam. Među njenim zadacima su “čuvarski rad nad neprijateljskim zarobljenicima koje drže Brigade el-Kassam, njihovo skrivanje te ometanje pokušaja neprijatelja da ih locira.” U jednom od videa snimaka Brigada El-Kassam navodi se da jedinica “s neprijateljskim zarobljenicima postupa časno, u skladu s pravilima islama, i zadovoljava njihove potrebe, vodeći računa o tretmanu koji se pruža zarobljenicima otpora.”
Pod njegovim vodstvom, Brigade el-Kassam transformisane su iz amaterskih ćelija u organizirane vojne jedinice, često opisivane kao prava ‘vojska’ sposobna za operacije unutar izraelske teritorije. Njegova vojna strategija, poznata kao “strategija iznad i ispod”, temelji se na raketnim napadima na Izrael, uz paralelnu izgradnju podzemnih tunela koji omogućavaju infiltraciju na granicu.
Iako je bio rijetko viđen, Dejf je stekao duboko poštovanje kao vojni lider unutar Hamasa, palestinskog otpora i među palestinskim narodom zbog svog čvrstog stava protiv Izraela. Postao je “narodni heroj” zbog preživljavanja brojnih pokušaja atentata i Palestinci su mu dali nadimak “mozak operacija”. Njegova popularnost najbolje se ogleda u protestnim sloganima poput: “Stavite mač pred mač, mi smo ljudi Muhammeda Dejfa.”
Izrael ga je godinama smatrao jednim od svojih najopasnijih neprijatelja, ali ga nikada nije uspio uhvatiti. Njegovo preživljavanje višestrukih pokušaja atentata učinilo ga je legendom među Palestincima, simbol otpora i borbe. Održivost njegovog imena među narodima govori o njegovoj nezamjenjivoj ulozi u otporu okupaciji.
Dejfova smrt, potvrđena 2025. godine, označila je kraj jedne ere u palestinskom otporu. Njegovo naslijeđe i dalje inspiriše borbu za slobodu, a mnogi ga smatraju vječnom ikonom otpora i simbolom nade za oslobođenje Palestine.
IslamBosna.ba