Upoznajmo Salahudina el- Ejubijja I- dio

IslamBosna.ba- Jusuf, sin Ejubov, Salahuddin, al-malik an-nasir[1] je jedna od ličnosti islamskog istoka o kojoj se najviše i najčešće govorilo na Zapadu. Čovjek koji je vijekovima bio i ostao simbol tolerancije, humanosti i pravednosti. Isto tako, čovjek koji je uspio ostvariti skoro vijekovni san muslimana svoga vremena da islamskom carstvu vrati grad koji u islamskoj tradiciji slovi kao ula al-kibletejn we as-salisu al-haramejn-prva kibla i treći hram po svetosti. Engleski historičar Stenley Lane-Pool u uvodu svoje knjige o Salahudinu spominje da je on jedan od petorice istočnjaka o kome je nužno da engleski čitalac nešto zna. Autor ne navodi ostalu četvoricu, ali, sama činjenica da ga stavlja u sami vrh govori dovoljno.

Salahudinova biografija bila je predmet istraživanja brojnih, kako arapsko-islamskih, tako i zapadnih historičara i orijentalista od vremena tragičnog susreta dvije vojske pa do današnjeg dana. Najbolji i najautentičniji izvori Salahudinove biografije su knjige njegovih biografa, prije svega Bahauddina bin Šedada[2], kadije Salahudinove vojske i njegovog ličnog pratioca i biograda i djelo još jednog biografa Imaduddina el-Isfahanija.[3] Ni u jednoj od biografija ili hronika tog perioda ne nalazimo podatke o Salahudinovom životu u mladosti, posebno u periodu namjesništva njegovog oca u Balebeku. Dakle, period od 1138. do 1164. godine Salahudinovog života potpuno su nepoznate. Jedino što se o tom periodu njegovog života zna jesu opće informacije o životu njegove porodice i općim karakteristikama društvenog života tog perioda.

Kasniji period je već mnogo poznatiji, a sama činjenica da su se dva njegova biografa u svakom trenutku nalazila u njegovoj blizini ukazuje na njihovo brižno pisanje i bilježenje svih događaja vezanih za sultanov život.

Koliko god je Salahudin bio predmet interesovanja muslimanskih historičara i autora, isto tako je bio nezaobilazan i u zapadnoj literaturi, kako historijskoj tako i književnoj, pa ga tako Dante Aligijeri smješta u svojoj trilogiji Božanska komedija, a nekoliko vijekova kasnije Volter Skot u Talismanu detaljno opisuje njegovu velikodušnost, pravednost i plemenitost karaktera.

Zbog svega ovoga, a i zbog njegovog doprinosa na drugim poljima Salahudin Ejubi, možda, kao ni jedan drugi muslimanski vladar, zaslužuje da o njemu bude pisano i govoreno.

Islamski svijet prije krstaških ratova

Neposredno prije krstaških ratova 1096. godine, stanje u islamskom svijetu je bilo vrlo kompleksno i s aspekta političke, ali i s aspekta vjersko-ideološke organizacije i uređenja.  Mnoge oblasti velikog islamskog carstva čak ni nominalno nisu priznavale vlast Bagdadskog halife iz dinastije Abasida. Oblast Andaluzije je bila samostalan emirat, koji je, nakon perioda prosperiteta, počeo propadati u ralje nejedinstva i cijepanja na manje kneževine.[4] I pored te slabosti, ova oblast, i oblast današnjeg Maroka mogu se smatrati najkompaktnijim oblastima u tadašnjem islamskom carstvu. Ovim oblastima je vladali dinastija Al-Murabituna[5] i njen vladar Jusuf, sin Tašfinov (1061-1106) koji je uspio spriječiti napad  i 1086. porazio krstaške odrede koji su krenuli preko Pirinejskog poluostrva.[6] Ostrvo Malta koje je bilo 270 godina pod vlašću muslimana definitivno je palo  1091.[7] U Egiptu je vladao šiitski fatimidski[8] halifa, što je činilo da, pored političkog neslaganja, postoji i ideološko mimoilaženje s ostalim dijelovima islamskog carstva. Egipat e veoma često bio stjecište različitih pobuna turskih Memeluka, sudanskuh vojnika, a nerijetko su se događali i atentati na same halife.[9] Fatimidi su ekstremna šiitska dinastija koja se javila u arapskom Magribu. Svoju lozu su vezali za Fatimu, kćerku poslanika Muhameda, ali tu teoriju ne prihvata niko od arapsko-sunijskih historičara.[10] I sjevernom Afrikom zavladali su 908. godine, a Egiptom su zavladali 969.[11] I ostale oblasti koje su nominalno priznavale vlast u Bagdadu, bile su skoro zasebne države. „U petom vijeku po hidžri [12], Abasijski hilafet[13]  u Bagdadu patio je od anarhije i raspadanja. U takvom tanju, maksimalne anarhije, nereda, sukoba i konflikta islamski istok je dočekao početak krstaških ratova.“[14] Početkom petog hidžretskog vijeka (XI vijek), javlja se nova snaga na islamskoj pozornici, to je snaga turskih sunijskih plemena koji su došli iz centralne Azije. Među ovim plemenima u početku se posebno istaklo tursko pleme Gaznevija koje je iskoristilo slabost Buvejhijske države, sive eminencije bagdadskog halife,  i počelo širiti svoju dominaciju na istok Irana, Afganistan i Indiju. [15]

IslamBosna.ba

1.  Kralj pobjednik
2.  Njegovo ime je Jusuf b. Rafi’, a poznat je kao Behauddin ibn Šedad, rođen je 1145. godine u Mosulu, a umro je 1239. godine.
3.  Njegovo ime je Muhamed b. Safijuddin, poznat kao Imadudin Katib al-Isbahani. Rođen je 1125. ,a umro 1201. godine.
4.  M.Šelebi, Hajatus-Salahuddin, Darul-Džil, Bejrut, 1989. str. 14.
5. Dinastija koja je krajem jedanaestog i početkom dvanaestog vijeka vladala dijelovima sjeverne Afrike i Andaluzije.
6. R. es-Sedžani, Qisatu al-Hurubi as-salibijjah, Muessesetul-ikre, Kairo, 2008. str. 35.
7. R. es-Sedžani, Qisatu al-Hurubi as-salibijjah, Muessesetul-ikre, Kairo, 2008. str. 35.
8. Ismailitska dinastija koja je vladala sjevernom Afrikom, od Tunisa do Palestine. Godine 969. osnovali su Kairo i imenovali ga svojom prijestolnicom. Vladali su do 1171. godine. (Glasse 2006, 154)
9.  M.Šelebi, Hajatus-Salahuddin, Darul-Džil, Bejrut, 1989. str. 11.
10. R. es-Sedžani, Qisatu al-Hurubi as-salibijjah, Muessesetul-ikre, Kairo, 2008. str. 35.
11. R. es-Sedžani, Qisatu al-Hurubi as-salibijjah, Muessesetul-ikre, Kairo, 2008. str. 33.
12. Hidžra – preseljenje poslanika Muhameda iz Mekke u Medinu 622. godine od kada se računa muslimanska lunarna era.
13. Druga dinastija u islamskom carstvu. Vladali su od 749. godine do 1258., i od 1260. do 1517.
14.  M.Šelebi, Hajatus-Salahuddin, Darul-Džil, Bejrut, 1989. str. 14.
15.  R. es-Sedžani, Qisatu al-Hurubi as-salibijjah, Muessesetul-ikre, Kairo, 2008. str. 26.