Na promociji knjige, koja je počela minutom ćutanja, pred prepunom salom Aerokluba govorili su: Latinka Perović, istoričarka, Janja Beč, sociološkinja, Ismet Dizdarević, profesor Filozofskog fakulteta u Sarajevu, Žarko Korać, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, Fikret Grabovica, predsednik Udruženja roditelja ubijene dece u opsadi Sarajeva, Stana Ćišić, jedna od majki ubijene dece Sarajeva, Smail Čekić iz Instituta za istraživanje zločina protiv čovečnosti Univerziteta u Sarajevu i Sonja Biserko, isped organizatora, Helsinškog odbora za ljudska prava.
Pre tribine o knjizi su prikazani mučni i potresni snimci spaljene Sarajevske biblioteke, mrtve i ranjene dece… Toliko mnogo dece i beba iz kojih vade gelere, dok se u pozadini čuje Ratko Mladić kako naređuje artiljeriji: “Velušiće, tuci Velešiće! Velešiće tuci i Pofaliće tuci. Tamo nema srpskog življa mnogo!”
Knjiga daje podatak da je od 1992. do 1995. ubijeno 1.601 dete. Knjiga sadrži i prilog o 524 mališana koji su stradali, sa fotografijama i kratkom biografijom. Mnoga od dece su ubijena u školskoj klupi ili naručju majke. Prikupljanja materijala za knjigu je započeto još 1990-ih, a objavljena je 2010.
“Ili smo na strani zla ili smo kategorički protiv”: Latinka Perović i Žarko Korać
Photo: tanjug
Sonja Biserko se osvrnula na nesrećnu državnu politiku Srbije, koja rehabilituje Dražu Mihajlovića pod čijim se obeležjima vodio rat u Bosni, tretira Republiku Srpsku kao državu i službeno izdaje Ćosićevu knjigu koja pravda agresiju, zaključujući da “Srbija nastavlja sa istom politikom prema Bosni koja i dovela do rata, a o kojem knjiga govori”.
Srpska istoričarka Latinka Perović je podsetila da je u Sarajevu tokom 1.425 dana opsade izvršeno 115 masovnih ubistava, a da je među 10.615 ubijenih osoba bilo 1.601 dete.
“Okrutne brojke deluju apstraktno dok se u sredini knjige ne dođe do popisa 524 mališana, sa fotografijama i kratkim opisom. Svet snova i nade tada je okrutno, ravnodušno, nemilosrdno ubijen”. Ona zaključuje da je naš etički izbor svim ovim činjenicama veoma sužen, “ili smo na strani zla ili smo kategorički protiv”. Ona je podsetila da postoje ideje koje vode u zločine, a to su ideje organskog jedinstva i etnički čiste države. Ona je ocenila da je srpsko društvo pluralnije nego što na prvi pogled izgleda, i da su zato gosti iz Sarajeva danas u Beogradu.
Sarajevski profesor Ismet Dizdarević je podsetio da je opsada Sarajeva bila “najduža opsada u povijesti ljudske civilizacije.” Opsada je imala dva cilja – da građanima uskrati opstanak i sigurnost. Deca su ubijana ciljno, da bi se “umanjio otpor Sarajeva”, kazao je on.
Deca su ubijana na svakom mestu, dok su išla po vodu ili se igrala, najčešće granatama, ali i snajperom. Ismet Dizdarević je zaključio da su hteli unište Sarajevo, kao primer multikulturalnosti. On je izglaganje završio pričom o snajperisti koji je ubio jednu malu devojčicu, ali je godinama potom čuo njen glas koji ga pita “šta sam ti zgriješila”, zbog čega se na kraju ubio.
Stana Ćišić, jedna od majki ubijene dece, inače Srpkinja iz Sarajeva, je na početku izlaganja rekla da njen suprug i dan danas u kafani naručuje pesmu “Samo za tebe Beograđanko mala”. Ona je potom ispričala svoju priču. U početku opsade je uspela da izađe iz Sarajeva, i njeno dete je rođeno u Beogradu, ali se nakon šest meseci, preko razmene, vraća kod muža u glavni grad BiH. 13. oktobra 1993. godine njega ćerka Irina, tek prohodala, ubijena je ispred kućnih vrata, od snajpera.
“Možete li zamisliti čovjeka koji drži snajper, gleda majku i dijete i puca. Voljela bih da ga vidim, porazgovaram sa njim i pitam zašto nije ubio mene”, rekla je Stana Ćišić. U narednim godinama ona je izgubila bebu u trudnoći od stresa, ali je kasnije sa mužem Samirom dobila još dvoje dece, koja su danas živa i zdrava. Stalno se pita zašto nema njene “Beograđanske male”. Na kraju nam je svima rekla: “Vjerujte Beograđani, ovo u Sarajevu se stvarno dogodilo!”
Beogradski profesor Žarko Korać je podsetio da su za zločine nad Sarajevom odgovarale samo glavešine, dok se snajperisti koji su ubili ovu decu i dalje slobodno kreću. On rezignirano zaključuje da su protagonisti rata doživeli potpunu aboliciju, a da je u javnosti veoma raširena teza da su Bošnjaci sve to u Sarajevu uradili sami sebi, da napakoste Srbima, da ih prikažu kao zločince! On je podsetio da niko javno ne govori koji politički projekat je bio iza toga, a to je projekat Velike Srbije. Korać je rekao da treba samo uporediti obeležavanje godišnjice opsade Sarajeva sa obeležavanjem godišnjice stvaranja Republike Srpske, kojoj je prisustvovao čitav državni i crkveni vrh. Takođe je podsetio da je opsada Sarajeva u Beogradu slavljena i da bi bilo zanimljivo podsetiti se koji su sve književnici slavili opsadu.
Fikret Grabovica, jedan od roditelja ubijene dece, je rekao da mnogi roditelji nose strašne posledice, i da neki od njih jednostavno nisu mogli da dođu u Beograd da govore. Rekao je da roditelji ubijene dece rade na istini i pravdi: “Istina je dobrim delom utvrđena, ali pravda ne stiže zločince”.
Janja Beč, sociološkinja, jedna od 200.000 žitelja Vojvodine koji su tokom rata otišli iz zemlje, je utvrdila: “Poricanje je strategija države. Kao što je i genocid strategija države. Ali to neće proći!” Ona je rekla da dolaze nove generacije koje govore, gde god da su u svetu, pišu radove, snimaju filmove.
Smail Čekić, iz Instituta za istraživanje zločina protiv čovečnosti, je svoje izlaganje započeo rečima: “Dame i gospodo, uvaženi antifašisti Beograda”, jasno dajući do znanja da iza opsade ne stoje svi Srbi. On je podsetio da postoji čitava nauka koja se bavi genocidom, i da je u nauci utvrđeno da “nema genocida bez države” (u ovom slučaju SRJ). Na osnovu broja ubijenih civila u odnosu na ukupne žrtve opsade, zaključeno je da su “civili bili meta”. Ovaj sarajevski profesor je, parafrazirajući Ćosića, rekao da „prva srpska država preko Drine (Republika Srpska) leži na kostima ubijene djece u opsadi”.
(enovinecom)