Britanski dnevnik “Guardian” postavlja pitanje da li su UN izvukle pouku iz filma “Zviždač” (The Whistleblower) u kome je prikazano seksualno ropstvo u koje su u BiH bile umiješane mirovne snage, ali ne tokom rata, već nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma.
List je, između ostalih razgovarao sa bivšim pripadnikom mirovnih snaga u UN Kathryn Bolkovac, koja je prijavila ova dešavanja unutar redova mirovnih snaga i čiji lik tumači čuvena britanska glumica Rachel Weisz.
Bolkovac je iz američke savezne države Nebraske i dobila je otkaz iz kompanije “Dyncorp” iz Virdžinije, koja je slala ljude u mirovnu policijsku misiju u BiH.
Zbog diplomatskog imuniteta, koje im je prilikom zapošljavanja obezbijedio američki State Department, niko nije krivično gonjen zbog saučestvovanja u tom kriminalnom djelu.
Međutim, Bolkovac je otpuštena i kritikovana zbog objelodanjivanja skandala.
“Ono što ovaj slučaj izdvaja od ostalih slučajeva u BiH i sličnih u drugim misijama UN jeste to da su policajci i humanitarni radnici često učestvovali, ne samo u seksualnom zlostavljanju i iskorištavanju djece i žena u bordelima, već što su pojedini učestvovali u trgovini uzimajući reket, mito i falsifikujuću dokumenta”, rekla je ona.
Režiser filma Larysa Kondracki istakla je da je “Zviždač” – “ništa upoređenju sa dešavanjima u stvarnom životu”.
Prema njenim riječima, prikazano je samo ono što je dozvoljeno jer ni na koji način nisu mogli da prikažu “trosedmični period ubijanja osjećaja tokom kojeg djevojkama pale određena mjesta na tijelu”, zbog čega nije mogla biti zabilježena stvarna beznadežnost, kojoj su te žene bile izložene.”
Film je sniman u Bukureštu, u Rumuniji, i uz Weisz se, između ostalih, pojavljuju Vanessa Redgrave, David Strathairn i Monica Bellucci.
Generalni sekretar UN Ban Ki-moon organizovao je projekciju filma u oktobru u sjedištu svjetske organizacije u New Yorku, ali sada se saznaje da su višerangirani zvaničnici pokušali da omalovaže film i umanje iznesene optužbe.
Na internom dopisu u UN, koji je dospio do Laryse Kondracki, navodi se da su zvaničnici tvrdili da “UN treba da budu proaktivne i osude neprihvatljiva dešavanja u BiH”, dok su drugi smatrali da “je kontraproduktivno javno prikazivanje filma kao i kasnija diskusija u sjedištu UN te da žele da se umanji značaj filma”.
Kathryn Bolkovac i nekadašnji vodeći zvaničnik UN za pitanja polova Madeleine Rees dobile su poziv samo šest dana pred prikazivanje filma u Njujorku. Kathryn Bolkovac nije mogla da prisustvuje, jer joj se kćerka udavala isti dan.
Rees je, takođe otpuštena s posla navodno zbog slabih rezultata ali je ona slučaj dobila na tribunalu zaduženom za sporove u UN. Imenovana je za generalnog sekretara “Ženske međunarodne lige za mir i slobodu”. To je međunarodna organizacija za prava žena, koja je osnovana tokom Prvog svjetskog rata.
“Nije dovoljno samo da UN priznaju da u njihovim redovima ima nekoliko `trulih jabuka`, kojih se treba otarasiti. Moraju da shvate da je seksualno porobljavanje endemično u muškoj hegemoniji u militarizovanom okruženju. To je dio razmetanja iz svlačionica i povišenog nivoa testosterona u vojsci.
Te zločine čine pojedinci, koji siluju i muče djevojke tokom misije, a potom odlaze kućama svojim suprugama. Oni i dalje nastavljaju sa svojim životom dok ne dožive da im zakon zakuca na vrata i suoče se sa hapšenjem ispred supruge i djece”, rekla je Madeleine Rees.
(dnevniavazba)
