Karadžić: Partizani bili uzor srpskim policajcima u BiH

Nilsen, koji je za tužilaštvo sačinio izvještaj o osnivanju i ulozi MUP-a Republike Srpske, to je negirao, rekavši da su srpski policijski zvaničnici i prije aprila 1992. bili uključeni u aktivnosti koje su kasnije i sami nazivali “ilegalnim”, poput naoružavanja srpskog stanovništva i stvaranja lokalnih kriznih štabova širom BiH.

U dokumentima MUP-a RS, koje je proučio, Nilsen je, kako je posvjedočio, pronašao i ocjenu da su to bile “proaktivne” mjere, a ne reakcija na djelovanje drugih strana.

Vještak je, međutim, potvrdio da su slične aktivnosti sprovodili i muslimanski i hrvatski zvaničnici u MUP-u BiH.

Karadžić, koji je optužen za progon Muslimana i Hrvata, tvrdio je da su zvaničnici srpskog MUP-a svoje aktivnosti nazivali “ilegalnim” ne podrazumijevajući nezakonito, već tajno djelovanje, po uzoru na “ilegalce” iz Drugog svjetskog rata.

Danski profesor balkanske istorije Nilsen uzvratio je da je iz dokumenata jasno da su srpski policajci “gledali na zajednički MUP BiH kao na nešto što su željeli da potkopaju”.

Vještak je sugerisao da je, stoga, netačna Karadžićeva tvrdnja da

su se oni poistovećivali sa partizanskim ilegalcima, budući da su

“potkopavali ono što su tada partizani osnovali”.

Nilsen je Karadžića podsjetio da su zvaničnici Srpske demokratske stranke (SDS) tada stare pripadnike MUP-a BiH nazivali “komunjarama”, a optuženi je uzvratio: “E, tu ste u pravu”.

“Mi smo bili za očuvanje mira po svaku cijenu, je l’ tako”, pitao je Karadžić, precizirajući da pod time podrazumijeva “srpsku stranu” i SDS.

Nilsen je odgovorio da su Srbi u MUP-u BiH, kao i SDS, javno činili sve da budu viđeni kao pobornici mira. “Ispod površine”, međutim, trajalo je naoružavanje srpskog stanovništva, uz druge aktivnosti, koje su stvarale eksplozivnu situaciju, naznačio je svjedok.

“Sve tri strane su bile zauzete naoružavanjem, uz obrazloženje da žele da se odbrane”, kazao je on.

Pozivajući se na knjigu bivšeg komandanta Armije BiH Sefera Halilovića, Karadžić je tvrdio da je krajem 1991. “postojala čitava tajna muslimanska vojska protiv Srba”. Kao tezu odbrane naveo je i da je muslimanski dio MUP-a učestvovao u stvaranju ilegalne vojske.

Nislen je prihvatio da je “značajan broj Muslimana unutar MUP-a bio angažovan u formiranju bosanskih oružanih snaga koje bi branile BiH”, ali je dodao da su “iste aktivnosti imali i Srbi i Hrvati”.

“Sve aktivnosti na formiranju jednonacionalnih armija bile su štetne” za bezbjednosnu situaciju u BiH, krajem 1991. i početkom 1992, rekao je vještak.

On je naglasio da dokumenti pokazuju da je tadašnja Služba državne bezbjednosti (SDB) “znala za pokušaje da se legalizuju oružane jedinice Stranke demokratske akcije (SDA), SDS i Hrvatske demokratske zajednice (HDZ).

Stav SDB-a bio je da je “nemoguće razoružati jedinice SDA i HDZ” zbog njihovog nepovjerenja prema JNA.

Karadžić je tvrdio i da, za razliku od Patriotske lige SDA i HOS-a HDZ, SDS nije imala oružanu formaciju.

Nilsen je na to predočio da je u dokumentu iz septembra 1991. tadašnji šef policije u Banjaluci Stojan Župljanin, koji nije bio član SDS-a, ukazivao na štetno djelovanje “brojnih paravojnih formacija”.

Na Karadžićevu sugestiju da su te paravojske uhapšene po njegovom naređenju, Nilsen je primijetio da su se kasnije “ponovo pojavile”.

Unakrsno ispitivanje vještaka optužbe, Karadžić će nastaviti sutra.

Bivši predsjednik Republike Srpske optužen je i za genocid u Srebrenici i još osam bh. opština; terorisanje stanovništva Sarajeva kampanjom artiljerijskih i snajperskih napada i uzimanje osoblja UN za taoce.

(nezavisnecom)