Već u 60-im godinama prošlog stoljeća naučnici su razvili teoriju o tektonskim platformama koja je objasnila lokaciju vulkana i drugih velikih geoloških toponima.
Prema toj teoriji površina zemaljske kugle sastoji se od nekoliko masivnih krutih ploča debljine od oko 80 km koje se polaku kreću na površini vrlo vruće unutrašnjosti zemaljske kugle. Tektonske ploče mijenjaju svoju veličinu i poziciju tokom vremena, krećući se brzinom izmedju 1 i 10 cm godišnje, otprilike brzinom kojom rastu nokti.
Nove površine se stalno stvaraju na dnu okeana, kada vruća lava eruptira iz pukotina i vrlo brzo se hladi u dodiru sa hladnom vodom na dnu okeana. Tektonske ploče su stalno u pokretu otvarajući prostor za stvaranje novog okeanskog dna, prouzrokujući intenzivnu geološku aktivnost na ivicama ploča.
Jedna od tri aktivnosti se događaju na dodirnim površinama: ploče se udaljuju jedne od drugih ostavljajući prostor za novo okeansko dno, druge ploče se kreću jedna prema drugoj čime se jedna “podvlači” pod drugu i na kraju ploče se kreću uporedo ne stvarajući velike promijene.
Neke ploče koje se kreću jedne pored drugih uzrokuju manje zemljotrese jer se kreću u suprotnim pravcima kao na primjer kod takozvane San Andreas Fault (Pacifička obala Sjeverne Amerike). Na dodirnim tačkama mogu da se stvore litice na morskom dnu visoke nekoliko kilometara.
Na mjestima gdje se ploče sudaraju i uvlače u unutrašnjost zemlje susreću se sa visokim temperaturama i pritiskom koje djelemično tope čvrste stijene od kojih se ploče sastoje.
Ponekad se ova novostvorena magma diže do površine zemlje i eruptira stvarajući lanac aktivnih vulkana – “Ognjeni krug”. Uske ivice na dodirnim tačkama tektonskih ploča dovode se u vezu sa stvaranjem dubokih pukotina na okeanskom dnu i uzrokovanjem velikih zemljotresa.
Kad se dogodi zemljotres ispod površine mora, jedna strana okeanskog dna velikom brzinom krene prema dolje, ispod površine druge tektonske ploče. To također rezultira u cunamiju – velikom talasu na površini mora koji može da dostigne mjesta udaljena nekoliko hiljada kilometara.
Obično stanovništvo na obalnim područjima je pogođeno bez ikakvog upozorenja.
Jedno upozorenje je iznenadno i brzo povlačenje morske vode od obale, ali to obično znači da udarni talas dolazi za samo nekoliko minuta.
Južnoamerička država Čile koja se nalazi unutar “Ognjenog kruga” pogođena je ove sedmice velikim zemljotresom koji se dogodio na dubini od 35 km ispod površine mora gdje se sastaju Južnoamerička i Pacifička tektonska ploča.
Zemljotres je također stvorio i cunami u Tihom okeanu koji nije prouzrokovao veće ljudske i materijalne štete.
IslamBosna.ba