Ova bitka desila se 23. augusta 1514. godine između Osmanskog carstva i Safavidskog carstva, u kojoj su pobjedu odnijeli Osmanlije. Kao rezultat toga, Osmanlije su stekle kontrolu nad sjeverozapadnim dijelom Perzije. Šah Ismail I je bio ranjen u bitki, i zamalo je izbjegao zarobljavanje.
Pozadina sukoba
Nakon što je Selim I uspješno okončao borbu za prijestolje u Osmanskom carstvu sa svojom braćom, imao je odriješene ruke da se pozabavi unutrašnjim nemirima, koje su vodili, Kizilbaši. Kizilbaši (crvenoglavi-prozvani tako po crvenim turbanima koje su nosili), inače šijitske frakcije u Osmanskom carstvu, su se udružile s drugim članovima dinastije protiv sultana i bili su neformalno podržavani od Bajezida II. Selim je smatrao da će oni okrenuti narod protiv njega, a u korist šaha Ismaila, vođe šijitskih Safavida, perzijske dinastije, i njegovih pomagača, vjerujući da su od porodice Poslanika Muhammeda, s.a.v.s. Nakon što su neki islamski pravnici okarakterisali Ismaila i Kizilbaše kao nevjernike i heretike, Selim je mogao bez problema da poduzme ekstremne mjere prema istoku da bi smirio stanje u zemlji. Nakon toga, Ismail optužuje Selima za napad na muslimane, kršenje vjerskih prava i prosipanje krvi nedužnih.
U vrijeme Selimovog pohoda na zapad Perzije, Safavidi su bili pogođeni invazijom Uzbeka predvođenih Ebu ‘l-Feth Muhammedom, poznatijeg kao Šejbani-kana, koji je ujedinio uzbečka plemena, a koji je svega nekoliko godina ranije doživio težak poraz od Ismailove vojske. Suočen s ratom na dva fronta, Ismail je bio primoran da na zapadu zemlje uništi sve što bi Selimu i njegovoj vojsci moglo koristiti.
Istočna Anadolija i Kavkaz su izuzetno neprohodna i negostoljubiva područja, što je uz Ismaliovo pustošenje otežavalo opsrkbu Selimove vojske, a to je vodilo nezadovoljstvu vojske. Priča se da su janjičari usljed nezadovoljstva pucali iz mušketa na sultanov šator u jednom trenutku. Kad je saznao da se Perzijanci okupljaju kod Čaldirana, Selim je krenuo da što prije susretne Ismaila, kako nezadovoljstvo u njegovoj vojsci ne bi još više poraslo.
Bitka
U zavisnosti od izvora, osmanska vojska je brojala između 60.000 i 212.000 ljudi, dok je perzijska vojska imala svega 12.000 do 40.000 ljudi. Osmanlije su dovukle tešku artiljeriju i hiljade janjičara naoružanih vatrenim oružjem, te lakom artiljerijom vučenom na bojnim kolima. Iako su Perzijanci znali za vatreno oružje, smatrali su ga nehumanim, pa su se fokusirali na kizlibašku konjicu za sukob s Osmanlijama. Napredno oružje u rukama Osmanlija je bio odlučujući faktor bitke. Janjičari su jednostavno pokosili jurišajuće Kizilbaše. Bila je to jedna od najranijih bitaka vođenih na otvorenom dobivenih vatrenim oružjem.
Posljedice bitke
Nakon pobjede Osmanlije osvajaju Tabriz, tadašnji glavni grad Perzije, pa im Perzijanci nisu bili prijetnja gotovo cijelo stoljeće. Još važnije, poraz Perzijanaca kod Čaldirana je značio i kraj alevitskog ustanka u Osmanskom carstvu. Takođe, njihov poraz je pokazao premoć vatrenog oružja nad tradicionalnim.
Ishod bitke je uspostavio granicu između dva carstva, što je i današnja granica između Turske i Irana. Usljed toga Tabriz je postao grad blizu granice, preblizu Osmanskom carstvu, što je natjeralo Safavidsku dinastiju da premjeste glavni grad u Kazvin sredinom 16. stoljeća, a potom, tačnije 1598. u Isfahan.
Pored toga, Safavidi su bili primorani i na druge drastične promjene usljed poraza kod Čaldirana. Safavidi su se odrekli ekstremnog učenja Alevita i prihvatili šijitsko tumačenje islama kao oficijelnu religiju carstva, jer je pozicija šaha kao Mehdija postala neprihvatljiva nakon poraza. Perzijski sunniti, šafijskog mesheba, natjerani su da prihvate učenje Isna Ašerija Šija, dok su oni, naročito Kizilbaši, koji su odbili da napuste prethodno obožavanje šaha, bili pogubljeni.
Osmanlije su stekle kurdske kneževine u istočnoj Anadoliji, te kneževinu Dulkadir, kao i kontrolu nad putevima svile Tabriz-Aleppo i Tabriz-Bursa.
Bojno polje danas
Veliko turbe od cigle (gore na slici op. aut.) napravljeno je na bojnom polju 2003. skupa sa statuom Sejida Sadruddina, jednog od glavnih perzijskih komandanata.
IslamBosna.ba